Umiejętność negocjacji to jedna z najważniejszych kompetencji we współczesnym świecie. Pozwala nie tylko realizować strategiczne cele, lecz także budować trwałe i wartościowe relacje. Skuteczne rozmowy biznesowe wymagają jednak czegoś więcej niż intuicji – to przemyślana gra strategii i unikania pułapek, które mogą zniweczyć nawet najlepiej zaplanowane działania. Jacek Słoma, ekspert do spraw negocjacji i trener Scotwork, wskazuje cztery najczęstsze błędy popełniane podczas negocjacji i podpowiada, jak ich unikać.
– Negocjacje to sztuka, a nie nauka. To delikatna materia, która wymaga wyczucia i praktyki. Sukces wynika ze sprawności i wyczucia negocjatora. Liczy się jego przygotowanie oraz to w jaki sposób formułuje propozycje i zarządza informacjami. Każda decyzja, jaką podejmuje wpływa na dialog negocjacyjny i końcowy rezultat rozmów. Niestety nawet najbardziej doświadczeni negocjatorzy popełniają czasem kosztowne błędy – mówi ekspert Scotwork, Jacek Słoma.
Zbyt szybkie odsłanianie kart
Nadmierna otwartość na początku negocjacji to częsty błąd. Wiele osób uważa, że szybkie ujawnienie wszystkich informacji buduje zaufanie i przyspiesza porozumienie. W praktyce jednak, zbyt wczesne podanie istotnych danych może zaburzyć równowagę sił i osłabić pozycję negocjacyjną.
– Przykładem jest sytuacja, gdy manager sprzedaży od razu podczas pierwszej rozmowy z klientem mówi o możliwych zniżkach. W takiej sytuacji rabaty stają się gotową częścią oferty, a nie punktem do negocjacji. Lepiej jest w pierwszej kolejności słuchać, zadawać pytania i reagować na rozwój sytuacji. Taka strategia pozwala przygotować ofertę dopasowaną do potrzeb drugiej strony, zachowując jednocześnie silniejszą pozycję – podkreśla Jacek Słoma.
Nadmierna otwartość
Kolejnym ryzykownym zachowaniem w negocjacjach jest zbyt szybkie przyznawanie się do własnych słabości lub ograniczeń. Jasna komunikacja jest ważna, ale niebagatelne znaczenie ma moment i sposób, w jaki mówimy o trudnościach. Jeśli robimy to zbyt wcześnie, zanim zdążymy wzmocnić swoją pozycję mocnymi argumentami, narażamy się na osłabienie negocjacyjnej siły.
– Pewien przedsiębiorca negocjował warunki kredytu. Na samym początku rozmowy wspomniał o dawnych problemach finansowych. Bank natychmiast wykorzystał tę informację, by zaproponować mniej korzystne warunki. Dlatego o trudnościach warto mówić tylko wtedy, gdy jest to naprawdę konieczne i dobrze przemyślane. Zamiast koncentrować się na samym problemie, lepiej pokazać, jak został rozwiązany. W ten sposób potencjalna słabość staje się dowodem odporności i doświadczenia – podkreśla ekspert.
Brak planu B
Częstym błędem negocjatorów jest brak planu awaryjnego. Nawet najlepiej przygotowana rozmowa może potoczyć się inaczej niż zakładaliśmy. Spokojna wymiana argumentów bywa, że zmienia się w emocjonalną przepychankę. Jeśli negocjator nie pomyśli zawczasu o planie B, łatwo może stracić inicjatywę i osłabić swoją pozycję. Dlatego doświadczeni negocjatorzy zawsze „oczekują nieoczekiwanego” i wcześniej rozpisują możliwe kryzysy, żeby w każdej sytuacji zachować spokój i kontrolę.
– Dobrym przykładem jest historia menedżera, który negocjował w imieniu dostawcy znanego z problemów z terminowością. Wiedział o tym, ale nie przewidział, że rozmowa zejdzie właśnie na ten temat. Zaskoczony, zaczął się bronić zamiast wykorzystać sytuację na swoją korzyść. W efekcie stracił szansę na lepsze warunki. To doświadczenie uświadomiło mu, że brak planu kosztuje najwięcej – dlatego każdy potencjalny problem warto przemyśleć wcześniej – wspomina Jacek Słoma.
Mało precyzyjne propozycje
Ostatnią pułapką w negocjacjach jest przedstawianie zbyt ogólnych propozycji. Niejasne zapisy czy oferty, które można rozumieć na kilka sposobów, łatwo prowadzą do nieporozumień. Trudno wtedy ocenić wartość propozycji, co zmniejsza szanse na porozumienie. Dodatkowo, im więcej niedopowiedzeń, tym większa szansa, że druga strona uzna nas za nieprzygotowanych albo mało profesjonalnych.
– Wyobraźmy sobie sprzedaż samochodu bez podania jego koloru. Myślimy o zielonym, a kupujący zakłada, że chodzi o niebieski. Takie rozbieżności od razu budują napięcie i mogą zakończyć rozmowę, zanim naprawdę się zacznie – mówi ekspert. – Oferta powinna być konkretna, oparta na faktach i jasnych argumentach. Warto uzasadniać każdy element propozycji i pokazywać, co druga strona zyska. Dzięki temu pokazujemy profesjonalizm i szacunek wobec partnera i łatwiej nam będzie wypracować porozumienie – dodaje.
Od 50 lat Scotwork wspiera menedżerów i organizacje na całym świecie w rozwijaniu umiejętności negocjacyjnych, które przekładają się na lepsze wyniki biznesowe. Firma działa globalnie, a jej unikalna metodologia oparta na analizie rzeczywistych negocjacji pozwala uczestnikom treningów od razu wdrażać nowe techniki w codziennej pracy. Scotwork to nie tylko treningi, ale także strategiczne doradztwo, które pomaga firmom optymalizować procesy negocjacyjne, unikać kosztownych ustępstw i budować długoterminowe relacje biznesowe. Organizacje z branż takich jak FMCG, retail, finanse, produkcja czy technologie korzystają z doświadczenia konsultantów Scotwork, by skuteczniej negocjować kontrakty, poprawiać warunki współpracy i zwiększać rentowność. W Polsce Scotwork od lat wspiera profesjonalistów i liderów biznesu w rozwijaniu ich umiejętności negocjacyjnych. Dzięki aktywnemu modelowi nauczania uczestnicy uczą się poprzez praktykę, co sprawia, że zdobyta wiedza może być wykorzystana już od następnego dnia.
Waldemar Nogaś, ekspert do spraw negocjacji na co dzień związany z firmą Scotwork. W ciągu ponad 30 lat pracy zawodowej doskonalił umiejętności negocjacyjne w zakresie zarządzania sprzedażą u liderów rynku w takich sektorach jak FMCG, agro, budownictwo czy przemysł. Pracując z największymi firmami negocjował z kluczowymi klientami w handlu detalicznym, dystrybucji, a także z dostawcami oraz klientami wewnętrznymi w ramach wielu projektów. Od 6 lat jako niezależny konsultant oraz Partner Zarządzający w Scotwork Polska wspiera organizacje przede wszystkim w zakresie rozwoju kompetencji negocjacyjnych. Jest absolwentem Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Mieszka w Krakowie i korzysta z bliskości Karpat, gdzie często spędza swój wolny czas.
Jacek Słoma to doświadczony negocjator, doradca i menedżer. Od kilkunastu lat specjalizuje się w rozwoju strategii negocjacyjnych i optymalizacji procesów biznesowych. Przez lata pracował na stanowiskach kierowniczych w branży FMCG i retail, odpowiadając za kluczowe negocjacje z sieciami handlowymi, dystrybutorami oraz partnerami biznesowymi. Od 2019 roku jako Partner Zarządzający w Scotwork Polska wspiera menedżerów i organizacje w podnoszeniu ich skuteczności negocjacyjnej. Jego doświadczenie obejmuje zarówno negocjacje handlowe, jak i strategiczne, w tym fuzje, przejęcia oraz długofalowe partnerstwa biznesowe. Jest absolwentem Politechniki Rzeszowskiej, ukończył studia MBA na Akademii Leona Koźmińskiego oraz studia doktoranckie w Szkole Głównej Handlowej. Łączy wiedzę akademicką z wieloletnią praktyką, dostarczając firmom rozwiązania, które realnie wpływają na ich wyniki biznesowe.
