Literatura weszła na drogę ścisłych zwiążków z filozofią, psychologią i moralistyką. Ważkiej charakterystyki opisanych powyżej zjawisk w prozie młodopolskiej dokonał Andrzej Zygmunt Makowiecki, stwierdzając:„W tej poetydkiej epoce, jaką jest w świadomości powszechnej Młoda Polska, pojawiło się wiele dzieł prozatorskich godnych przypomnienia i odżycia w tradycji. Młodopolska proza stworzyła tu moi- liwości niezwykle różnorodne do podjęcia w zakresie postaw intelektualnych i technik pisarskich. Moralizm i patriotyzm Żeromskiego, biologizm i mitotwórstwo Reymonta, węźlista chłopskość Orkana, pro- fetyzim Micińskiego, drwina i antykonwencjonaliam Nowaczyńakiego, stylizatorstwo i kłerkizm Berenta, namiętność i bunt Przybyszewskiego, groteska Jaworskiego, zimna analityczność Irzykowskiego, egzotyzm Sieroszewskiego, rewolucjonizm Daniłowskiego i Struga. Z tygla technik powieściowych Młodej Polski wynurzył się Kadenowski ekspre- sjonizm, Witkiewiczowska groteska, kreacjomzm Schulza”.
